Thiếu máu não là tình trạng bệnh thường xảy ra ở người lớn tuổi nhưng đang ngày càng trẻ hóa. Các triệu chứng ban đầu có thể chỉ là đau đầu, chóng mặt, mất ngủ, ù tai… song sẽ dẫn đến kết cục nguy hiểm nếu không cải thiện kịp thời, đó chính là tai biến mạch máu não (đột quỵ).
Bạn đang xem: Máu không lưu thông lên não
Thiếu máu não là bệnh gì?
Thiếu máu nãohay còn được gọi là thiếu máu lên nãolà tình trạng giảm tuần hoàn máu lên não, dẫn tới giảm cung cấp oxy và dưỡng chất cần thiết cho các hoạt động của não bộ ảnh hưởng tới cầu trúc và chức năng của một phần hoặc nhiều phần trênnão.
Theo thống kê của Trung tâm đột quỵ - BV Đà Nẵng, hằng năm BV tiếp nhận điều trị gần 4.000 ca đột quỵ, trong đó khoảng 80% ca đột quỵ là do thiếu máu não
Triệu chứng thiếu máu não
Dấu hiệu thiếu máu não rất đa dạng và biểu hiện khác nhau tùy vào từng mức độ nặng - nhẹ của người bệnh. Trong đó, các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:
Chóng mặt, buồn nôn: là cảm giác hơi loạng choạng thay đổi tư thế kèm cảm giác hoa mắt, tối sầm mặt hoặc nôn ói. Các cơn chóng mặt có thể chỉ ngắn vài phút, có khi kéo dài đến vài ngày.
Ù tai, nghe kém: các mảng xơ vữa mạch máu lớn dần làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan như tiền đình ốc tai, các cơ điều tiết mắt… gây ù tai, nghe kém, mờ mắt, tầm nhìn kém.
Rối loạn cảm giác: các vùng não kiểm soát cảm giác của cơ thể bị thiếu máu gây rối loạn cảm giác với các triệu chứng như đau, tê, buốt, châm chích, kiến bò…
Suy giảm trí nhớ: người bệnh thường cảm thấy thiếu sức lực, mất khả năng tập trung, chú ý kém khiến hiệu quả làm việc, học tập giảm sút
Đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi là những dấu hiệu đầu tiên của thiếu máu não
Ai dễ gặp tình trạng thiếu máu não?
Thiếu máu lên não là bệnh lý thường gặp ở người trung niên, cao tuổi, người có nhiều bệnh lý mãn tính như huyết áp, tim mạch, tiểu đường... Tuy nhiên, các thống kê gần đây cho thấy, tình trạng này đang có xu hướng trẻ hóa ở nhóm người thường xuyên căng thẳng, stress trong công việc và cuộc sống như: nhân viên văn phòng, người quản lý, phụ nữ nội trợ…; người có lối sống thụ động, ăn uống không khoa học, sống trong môi trường ô nhiễm...
Thiếu máu não là bệnh lý thường gặp ở người trung niên, cao tuổi, người có các bệnh lý mạn tính như huyết áp, tim mạch, tiểu đường... Tuy nhiên, các thống kê gần đây cho thấy, tình trạng thiếu máu não đang có xu hướng trẻ hóa ở nhóm người thường xuyên căng thẳng, stress trong công việc và cuộc sống (như nhân viên văn phòng, người quản lý, phụ nữ nội trợ…), người có lối sống thụ động, ăn uống không khoa học, sống trong môi trường ô nhiễm...
GS.TS Nguyễn Văn Thông
Nguyên nhân gây thiếu máu lên não
Có rất nhiều nguyên nhân gây thiếu máu não
Các bệnh lý tiềm ẩn trong cơ thể
Xơ vữa động mạch: 80% các trường hợpcó nguyên nhân từ sự xơ vữa, lão hóa động mạch. Chúng gây hẹp lòng mạch và đè ép vào mạch máu nuôi não, làm giảm lưu lượng máu và oxy lên não. “Thủ phạm" gây tổn thương lòng mạch, dẫn đến xơ vữa động mạch được bắt nguồn từ gốc tự do.
Chấn thương cột sống, thoái hóa đốt sống cổ: khi các đốt sống bị tổn thương, chúng sẽ chèn ép lên các mạch máu, làm ngưng trệ quá trình cung cấp máu lên não.
Bệnh liên quan đến tim mạch: bệnh tim xảy ra khiến chức năng cung cấp máu từ tim lên não bị suy giảm. Sự lưu thông máu của hệ tuần hoàn trong cơ thể không đủ sẽ ảnh hưởng đến việc đưa máu lên não.
Tăng huyết áp: làm tăng áp lực của dòng máu lên thành mạch, khiến thành mạch bị giãn dần ra và xuất hiện những tổn thương. Các tổn thương này xuất hiện nhiều ở các mạch máu não có thể gây phình mạch, dẫn đến nguy cơ chảy máu não hoặc tạo điều kiện hình thành các mảng xơ vữa, cản trở lưu thông dòng máu đến não
Các yếu tố bắt nguồn từ lối sống
Thường xuyên hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia: làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông trong lòng mạch, dễ dẫn đến thiếu máu não cục bộ.
Chế độ dinh dưỡng ít chất xơ, nhiều dầu mỡ và chất béo: làm thành mạch dễ hình thành các mảng xơ vữa. Chúng sẽ làm hẹp lòng mạch gây ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu.
Lười vận động khiến quá trình lưu thông máu trở nên chậm chạp hơn.
Hay gối cao đầu khi ngủ: làm cản trở quá trình lưu thông máu từ tim lên não. Khi đó, cổ bị gập ngay đốt sống, chèn ép dây thần kinh gáy gây ảnh hưởng đến việc tuần hoàn máu lên não, lâu dần dẫn đến tình trạng thiếu máu não. Do đó, cần tránh kê gối cao hơn 15cm.
"Thống kê cho thấy, 80% các trường hợp thiếu máu não có nguyên nhân từ sự xơ vữa, lão hóa động mạch do sự tấn công liên tục của gốc tự do. Chúng gây hẹp lòng mạch và đè ép vào mạch máu nuôi não, làm giảm lưu lượng máu và oxy lên não."
Th
S. Lâm Văn Chế
Bệnh thiếu máu não có nguy hiểm không?
Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), thiếu máu não nằm ở top 3 trong danh sách bệnh gây tử vong cao nhất (chỉ sau bệnh tim mạch và ung thư).
Não tiêu thụ đến 20% dưỡng khí của toàn cơ thể, do đó rất nhạy với tình trạng thiếu oxy. Chỉ cần 10 giây không được cung cấp máu cũng có thể khiến cho mô não bắt đầu rơi vào rối loạn. Nếu tình trạng này kéo dài trong 4 phút, các tế bào thần kinh sẽ chết dần mà không thể hồi phục được nữa.
Thời gian đầu, người bệnh thiếu máu não có thể bị đau nhức đầu, mệt mỏi vai gáy, chóng mặt, ù tai, khó ngủ… Tuy nhiên, nếu bệnh nhân lơ là, chủ quan với những triệu chứng đầu tiên, bệnh có thể dần dần tăng nặng. Các cục máu đông có thể gây chít hẹp lòng mạch bất cứ lúc nào, dẫn đến xuất hiện cơn thiếu máu đột ngột, nguy cơ gây tai nạn khi người bệnh đang làm việc trên cao, lái xe, bơi lội… Thậm chí, thiếu máu não rất dễ dẫn đến nhồi máu não, đột quỵ, nguy cơ tử vong cao.
Mỗi năm, nước ta có khoảng 200.000 trường hợp bị đột quỵ và gần một nửa trong số đó tử vong. Những bệnh nhân may mắn sống sót phải sống chung những di chứng hết sức nặng nề như liệt toàn thân hoặc một phần cơ thể, mất giọng nói, giảm trí nhớ...Chính vì thế bệnh nhân nên đi thăm khám với bác sĩ chuyên ngành khi có dấu hiệu thiếu máu não.
Điều trị và phòng ngừa thiếu máu lên não như thế nào?
Hiện nay trên thị trường chưa có loại thuốc nào giúp điều trị thiếu máu não một cách dứt điểm. Các loại thuốc đang được sử dụng hiện nay chủ yếu giúp tăng lưu lượng máu lên não và cải thiện các triệu chứng do thiếu máu não gây nên. Do đó, việc dự phòng và cải thiện bệnh khi có những dấu hiệu nhẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng để kiểm soát hiệu quả.
Dưới đây là những lời khuyên tốt nhất giúp phòng ngừa, kiểm soát tình trạng thiếu máu lên não mà người bệnh cần ghi nhớ:
Xây dựng một chế độ ăn uống đủ các dưỡng chất cần thiết, trong đó chú ý bổ sung đủ sắt để tăng cường quá trình tạo máu, thực phẩm giàu omega 3 (cá hồi, cá tuyết, cá trích, cá mòi, tảo biển…), thực phẩm giàu polyphenols (đậu, hạt, trà, ca cao…), thực phẩm giàu nitrat (rau diếp, cải bó xôi...). Song song đó, cần hạn chế mỡ động vật, thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, phụ gia thực phẩm, các chất kích thích (rượu bia, cà phê, thuốc lá…)
Vận động thường xuyên để quá trình lưu thông máu đến não tốt hơn. Với người bệnh thiếu máu não, cần vận động ít nhất 30 phút/ngày với những bài tập vừa phải, phù hợp với thể trạng như đi bộ, kéo giãn cơ thể, tập yoga, khiêu vũ, đạp xe đạp...
Thay đổi lối sống một cách tích cực. Suy nghĩ lạc quan và cố gắng giảm tối đa các căng thẳng, stress, lo âu có thể gặp phải. Thường xuyên dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn cơ thể, tránh làm việc quá sức. Ngủ sớm và ngủ đủ giấc.
Khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện những bệnh lý tiềm ẩn hoặc nguy cơmà có thể bạn chưa biết.
Blueberry trong OTi
V chứa hai hoạt chất sinh học thiên nhiên quý Anthocyanin và Pterostilbene, giúp trung hòa gốc tự do hiệu quả
Theo thống kê, có tới gần 30% bệnh nhân đột quỵ có tiền sử thiếu máu não. Thiếu máu lên não triệu chứng đôi khi chỉ mơ hồ thoáng qua nhưng nếu không phát hiện sớm và biết cách phòng ngừa có thể để lại hậu quả nặng nề, thậm chí nguy hiểm tới tính mạng.
1. Thiếu máu lên não triệu chứng nhận biết là gì?
1.1 Bạn hiểu gì về thiếu máu não?
Thiếu máu não là tình trạng giảm tuần hoàn máu lên não, dẫn tới giảm oxy và dưỡng chất nuôi dưỡng tế bào não khiến cấu trúc và chức năng của một phần hoặc nhiều phần não bị suy giảm, thậm chí “chết” không thể hồi phục được.Thiếu máu não hay còn được gọi là thiếu máu não cục bộ. Thiếu máu não thoáng qua hay thiếu máu não cục bộ thoáng qua là một dạng của thiếu máu não cục bộ.
Có nhiều nguyên nhân gây thiếu máu não, sau đây là một số nguyên nhân chính:
– Xơ vữa động mạch: xơ vữa thành mạch (các mảng xơ vữa tích tụ và bám lâu ngày ở thành mạch khiến thành mạch yếu và hẹp do bị cản trở) là nguyên nhân chính (chiếm gần 80% thiếu máu não) làm cản trở, tắc nghẽn dòng máu lưu thông lên não, dẫn tới thiếu hụt máu lên não.
– Chấn thương cột sống, đốt sống cổ: bệnh thoái hóa đốt sống cổ, gai đốt sống cổ, chấn thương cột sống khiến lượng máu lên não bị suy giảm, khi máu lưu thông kém và không được bơm đầy để nuôi não bộ sẽ khiến tế bào não khu vực đó bị yếu và suy giảm chức năng.
– Bệnh tim mạch: các bệnh lý tim mạch khiến chức năng bơm máu của tim đi nuôi các cơ quan trong cơ thể trong đó có não bộ bị suy giảm. Lâu dần gây tình trạng thiếu máu não cục bộ.
– Cao huyết áp: huyết áp cao làm tăng áp lực của dòng máu lên thành mạch, khiến mạch máu bị giãn dần ra và xuất hiện những tổn thương khiến mạch máu não có thể phình ra (phình mạch) gây nguy cơ chảy máu não hoặc hình thành các mảng xơ vữa, cản trở máu lưu thông lên não.
Những yếu tố sau được coi là tác nhân gây ra tình trạng thiếu máu não là:
– Stress, lo âu, căng thẳng
– Hút thuốc lá, uống bia rượu
– Chế độ dinh dưỡng ít chất xơ, nhiều dầu mỡ và chất béo
– Lười vận động
– Thường xuyên gối đầu cao khi ngủ
Hình ảnh mình họa thiếu máu não do tắc mạch máu não
1.2 Thiếu máu lên não triệu chứng nhận biết
Thiếu máu lên não triệu chứng dễ nhận biết nhưng lại nhiều người chủ quan bỏ qua để lại những hậu quả nguy hiểm. Cơn thiếu máu não có thể chỉ thoáng qua vài phút, vài giờ thường dưới 24 giờ rồi biến mất (được gọi là thiếu máu não thoáng qua) nhưng cũng có cơn thiếu máu não không thoáng qua mà kéo dài và nguy cơ dẫn tới đột quỵ não.
Thông thường các triệu chứng thiếu máu lên não thoáng qua gồm: đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai, yếu tay hoặc chân, nói khó,…. Các biểu hiện này có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ (dưới 24 giờ) rồi biến mất, vì vậy nhiều người chủ quan bỏ qua. Tuy nhiên sau đó thiếu máu não có thể lặp lại và dẫn tới đột quỵ.
Thiếu máu não cục bộ có các biểu hiện tương tự như thiếu máu não thoáng qua, nhưng thời gian thường kéo dài hơn và người bệnh dễ đối mặt với nguy cơ đột quỵ hoặc nguy cơ gặp biến chứng cao hơn so với cơn thiếu máu não thoáng qua.
Người có cơn thiếu máu não dù là thiếu máu não cục bộ hay thiếu máu não thoáng qua thì tuyệt đối không được chủ quan. Cần được thực hiện xét nghiệm, khảo sát các yếu tố nguy cơ thông qua chụp chiếu, xét nghiệm như: chụp cắt lớp vi tính MSCT hoặc chụp cộng hưởng từ não MRI não, xét nghiệm công thức tế bào máu, lipid máu, điện tim, siêu âm tim, siêu âm hệ động mạch cảnh và hệ động mạch đốt sống – thân nền. Các xét nghiệm nên được hoàn tất trong vòng 24-48 giờ đầu ngay sau cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua. Khi có biểu hiện thiếu máu não, bạn nên đến thăm khám với bác sĩ chuyên khoa Nội thần kinh để được kiểm tra, loại trừ các bệnh lý có liên quan và chỉ định thực hiện chụp chiếu, xét nghiệm cần thiết giúp chẩn đoán chính xác bệnh và có biện pháp điều trị, phòng ngừa kịp thời.
Biểu hiện thiếu máu não: hoa mắt, chóng mặt, đau đầu,…
1.3 Đối tượng nào dễ bị thiếu máu não?
Người trên 50 tuổi, có tiền sử bệnh về mạch máu, đái tháo đường hoặc mắc chứng rối loạn lipid máu là đối tượng nguy cơ cao bị thiếu máu lên não và khả năng để lại các biến chứng nguy hiểm cũng cao. Do đó người bệnh nên đi thăm khám với bác sĩ nội thần kinh để có biện pháp điều trị, dự phòng kịp thời ngay có biểu hiện thiếu máu não.
Ngoài ra thiếu máu não ngày càng có xu hướng trẻ hóa, một số nhóm đối tượng sau dễ có nguy cơ bị thiếu máu não:
– Người thường xuyên lo lắng, căng thẳng, stress trong công việc hoặc cuộc sống như nhân viên văn phòng, người quản lý, phụ nữ nội trợ,…
– Người làm các công việc ngồi nhiều hạn chế vận động như: tài xế lái xe đường dài, người làm nghề may mặc, công nhân làm các công việc ít đi lại và vận động,…
– Người hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu, lạm dụng chất kích thích
– Người ăn uống không khoa học, dư cân béo phì
– Người phải sống trong môi trường ô nhiễm
2. Thiếu máu não và nguy cơ dẫn tới đột quỵ trong tương lai
Nhiều người chủ quan các triệu chứng thiếu máu não và kết quả là phải “đối mặt” với nguy cơ đột quỵ trong tương lai.
Theo thống kê, có tới gần 30% bệnh nhân đột quỵ có tiền sử thiếu máu não. Đột quỵ do thiếu máu lên não là dạng thường gặp nhất trong các trường hợp đột quỵ. Những cơn thiếu máu não thoáng qua diễn biến nhanh và có thể hồi phục nhanh do tắc nghẽn tạm thời nguồn cung cấp máu lên não, hơn nữa thiếu máu não thoáng qua cũng không gây tổn thương sau đó. Tuy nhiên, đây là một dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ (tiền đột quỵ) có thể xảy ra trong tương lai. Khoảng 10-15% bệnh nhân bị thiếu máu não thoáng qua sẽ có nguy cơ bị đột quỵ trong vòng 3 tháng. Và một nửa nhóm đột quỵ này xảy ra trong khoảng 48 giờ sau khi cơn thiếu máu não thoáng qua xuất hiện.
Chính vì vậy, người có biểu hiện thiếu máu não cục bộ hay thiếu máu não thoáng qua cần được thăm khám và điều trị kịp thời, phòng ngừa nguy cơ đột quỵ trong tương lai.
Thiếu máu lên não gây nguy cơ đột quỵ
3. Cách xử trí thiếu máu não hiệu quả tận gốc
Đến khám ngay với bác sĩ chuyên khoa Nội thần kinh để thực hiện các chụp chiếu, xét nghiệm, giúp kiểm tra và tầm soát mạch máu, thần kinh – não bộ. Qua đó các bác sĩ chuyên khoa sẽ tư vấn cách điều trị cũng như phòng ngừa hiệu quả. Đây là phương pháp tốt nhất khi xử trí thiếu máu não hiệu quả tận gốc.
Xem thêm: Truyện Chị Lỡ Yêu Em Rồi Chàng Trai À Ng Trai À! Bản Mới Nhất
Hi vọng những thông tin thiếu máu lên não triệu chứng nhận biết và cách xử trí sẽ giúp bạn có thêm kiến thức để bảo vệ mình và người thân.