Script has been disabled on your browser, please enable JS to make this app work.

Bạn đang xem: 5 cấp độ lãnh đạo của john maxwell



Bài viết này giải thích 5 cấp bậc của lãnh đạo theo tác giả John Maxwell một cách đầy thực tế. Sau khi đọc bài viết này, mong rằng bạn sẽ hiểu được những triết lý của nghệ thuật lãnh đạo.

*

NỀN TẢNG TRÌNH ĐỘ LÃNH ĐẠO

Cho dù chúng ta đang nói về một người đàn ông kinh doanh, một huấn luyện viên bóng đá hay một giáo viên; thì tựu chung lại họ đều là những nhà lãnh đạo. Nhưng ở cấp độ lãnh đạo nào, họ đối xử với nhân viên như thế nào, họ nghĩ gì về kết quả, thời hạn và nhiều thứ khác nữa? Mỗi nhà lãnh đạo quản lý ở cấp độ của mình. Theo John C. Maxwell, có năm cấp độ lãnh đạo. Maxwell là một tác giả người Mỹ nổi tiếng chuyên viết về sự lãnh đạo. Trong cuốn sách “The 5 Levels of Leadership”, ông mô tả 5 cấp bậc lãnh đạo hướng đến sự phát triển. Với cuốn sách này, ông muốn giúp các nhà lãnh đạo hiểu và tăng hiệu suất của họ.

5 CẤP ĐỘ LÃNH ĐẠO LÀ NHỮNG GÌ?

Cấp độ đầu tiên là điểm xuất phát của sự lãnh đạo. Đối với mỗi cấp độ, John Maxwell giải thích cách mà một nhà lãnh đạo tương ứng được xác định và cách người đó có thể làm để phát triển lên cấp độ cao hơn. Cấp bậc lãnh đạo với mỗi người là khác nhau và thậm chí liên quan đến loại hình doanh nghiệp và kinh nghiệm bản thân người lãnh đạo đã trải qua.

Các cấp độ bắt đầu với sự hiểu biết sâu sắc về các mối quan hệ cá nhân và sự kết nối với những kết quả đạt được. Từ đó, nó tiếp tục phát triển đến mức mà nhân viên tin tưởng vào tầm nhìn của lãnh đạo của họ. Kết quả là các nhà lãnh đạo sẽ đào tạo những người kế nhiệm họ một cách hợp lý. Nó kết thúc khi người lãnh đạo được nhìn nhận như một tấm gương cho những người xung quanh.Theo Maxwell, sau mỗi cấp độ, luôn luôn có khả năng phát triển hơn nữa.

*

1. VỊ TRÍ

Đây là điểm xuất phát của khả năng lãnh đạo. Đây là nơi một người nắm quyền lãnh đạo một doanh nghiệp, tổ chức mà không gặp phải bất cứ khó khăn nào. Bất cứ ai cũng có thể được bổ nhiệm vào chức vụ này. Vì lý do đó, khởi điểm này không giúp bạn hiểu gì về tố chất lãnh đạo của một cá nhân. Ở cấp độ này, người lãnh đạo hiếm khi hoặc thậm chí không có tầm ảnh hưởng đến người khác và anh ta chỉ lạm dụng chức vụ của mình để ép mọi người làm việc. John Maxwell lập luận, lối diễn đạt “nỗi cô đơn trên đỉnh cao quyền lực” là điển hình cho mức độ lãnh đạo này; nhân viên không coi người lãnh đạo như một người họ có thể tin tưởng mà chỉ là người cùng thảo luận vấn đề mà thôi. Nhân viên làm việc dưới trướng một nhà lãnh đạo như thế thường không cảm thấy được khích lệ, từ đó có xu hướng tránh mặt sếp và thậm chí là cân nhắc thôi việc.

Mức độ này là phổ biến trong các công ty đang trong giai đoạn phát triển. Các phòng ban đang mở rộng quy mô và điều đó có nghĩa là nhu cầu về quản lý cũng tăng. Thông thường, một trong số những nhân viên tại phòng đó được trao quyền lãnh đạo như một phần thưởng. Tình trạng này xảy ra vì người lãnh đạo có ít hoặc không có kinh nghiệm, chưa kể đến việc anh ta là ai và anh ta quản lý nhân viên của mình như thế nào. Chỉ khi nhà lãnh đạo mới nhận ra rằng lạnh đạo không chỉ là một danh hiệu, anh ta sẽ phát triển đến cấp độ cao hơn. Do đó, mức này là một điểm khởi đầu tốt để trải nghiệm và học cách lãnh đạo.

2. SỰ CHO PHÉP

Cấp độ này nói về những mối quan hệ mà người lãnh đạo xây dựng. Nó cũng giống như anh ta được phép thể hiện như một nhà lãnh đạo; anh ta là một người đáng tin cậy và nhân viên có khuynh hướng đồng ý với những quyết định của anh ấy. Khi có mối quan hệ tốt với nhân viên, người lãnh đạo hiểu rằng sẽ dễ dàng khiến họ phấn đấu nhiều hơn. Một phần động lực của họ xuất phát từ chính bản thân họ, nhưng cũng là kết quả của nhà lãnh đạo khi trao đi sự tin tưởng. Ngược lại, các nhân viên tin tưởng vào lãnh đạo của họ và những mục tiêu anh ta cố gắng. Các mối quan hệ tốt sẽ tăng cường tính hợp tác, củng cố lòng trung thành và sự tin tưởng lẫn nhau.

Một nhà lãnh đạo ở cấp độ này thể hiện sự quan tâm chân thành đến các đồng nghiệp, nhân viên của mình và hiểu họ một cách tốt hơn. Mọi đồng nghiệp và nhân viên có cuộc sống gia đình, các vấn đề về sức khoẻ, và sở thích cá nhân đáng được quan tâm. Bạn nên khôn ngoan khi khen ngợi các đồng nghiệp và nhân viên, và đưa ra những lời khuyên tốt nhất, đúng nhất dành cho họ. Việc xây dựng một mối quan hệ tốt, dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, dẫn đến không khí làm việc dễ chịu và tinh thần đồng đội. Tuy nhiên, nó không phải lúc nào cũng dẫn đến kết quả tích cực. Điều đó đòi hỏi sự phát triển đến trình độ lãnh đạo cấp 3.

3. SẢN XUẤT

Khả năng lãnh đạo có thể đo lường được qua những kết quả đã đạt được. Một nhà lãnh đạo thực sự có ý nghĩa gì đối với công ty? Thực tế là cấp độ này xuất hiện sau khi xây dựng mối quan hệ cá nhân tốt, đồng thời, các đồng nghiệp và nhân viên là yếu tố rất quan trọng để đạt được kết quả khả quan. Chỉ khi nào một nhóm có thể cùng nhau thực hiện các bước nhỏ, tin tưởng lẫn nhau, thì sẽ đạt được kết quả khả quan. Khi nhân viên chỉ được nói là hãy làm việc chăm chỉ đi mà không hề có sự quan tâm hay sự thông cảm đối từ phía lãnh đạo, thì có nguy cơ họ sẽ bị bào mòn. Các nhà lãnh đạo ở cấp độ này sử dụng các mối quan hệ tốt của họ để thực tế hóa tầm nhìn của chính mình. Như vậy, điều quan trọng là một nhà lãnh đạo làm thế nào để mọi người trong công ty hiểu về tầm nhìn của mình, vì vậy mọi người có thể cùng hành động.

Nhà lãnh đạo này được yêu thích bởi những người trong đội của mình. Nhưng nó cũng ẩn chứa nhiều nguy hiểm. Nếu vị lãnh đạo này có được vị trí khác trong công ty, có thể nhóm sẽ tan rã. Rốt cuộc, nhân viên phụ thuộc vào hướng dẫn mà họ thường nhận được từ vị sếp trực tiếp của mình . Để tránh mất đồng đội khi trong tình huống như vậy, thì khả năng lãnh đạo sẽ phát triển đến mức độ lãnh đạo thứ tư.

4. PHÁT TRIỂN MỌI NGƯỜI

Ở cấp độ quản lý này, bạn cần tập trung vào sự thúc đẩy và phát triển nhân viên. Các nhà lãnh đạo ở cấp độ thứ tư này rất quan trọng với sự phát triển của công ty. Nhà lãnh đạo này nghĩ rằng điều quan trọng là đào tạo nhân viên của mình. Đó là lý do tại sao anh ta giao việc cho họ. Bằng cách ủy thác công việc, anh ta giúp họ tự tin hơn và cho họ cơ hộ phát triển bản thân. Sự tự tin này phải được thể hiện thật chân thật và rõ ràng với nhân viên. Theo John Maxwell, nhà lãnh đạo cấp 4 dành khoảng 80% thời gian của mình để huấn luyện cho các đồng nghiệp và nhân viên, và chỉ dành 20% để phát triển năng suất của chính mình. Khác với nhà lãnh đạo cấp 3, nhà lãnh đạo ở cấp này học cách cho đi. Việc tập trung vào các kết quả có tầm quan trọng thứ yếu.

Thách thức chính đối với các nhà lãnh đạo ở cấp độ này là đưa sự phát triển của người khác lên hàng đầu, trên cả lợi ích của họ. Các nhà lãnh đạo càng có nhiều phẩm chất tốt, thì điều này càng tốt cho sứ mệnh và tầm nhìn của tổ chức. Các nhà lãnh đạo mới được đào tạo, điều này khiến cho các đội năng suất hơn. Hơn nữa, những nhân viên mới được đào tạo sẽ luôn đánh giá cao những gì lãnh đạo đã làm cho họ. Một số trong số những "mối quan hệ cố vấn" có thể kéo dài suốt cuộc đời.

5. ĐỈNH CAO

Các nhà lãnh đạo ở cấp độ này đã đạt đến đỉnh cao của những gì có thể. Vị thế của anh ta dựa trên nền tảng của sự tôn trọng. Các nhân viên và đồng nghiệp của anh ta đánh giá cao lãnh đạo của mình đến mức coi anh ta như một tấm gương để noi theo. Anh ta là kiểu nhà lãnh đạo sẽ khiến nhân viên nhớ mãi kể cả khi anh ta đã rời đi, với họ, anh ta như thể một huyền thoại. Từ cấp thứ 4, một nhà lãnh đạo sẽ luôn đào tạo được một lứa những người lãnh đạo mới trong công ty, điều chắc chắn sẽ tạo nên thế hệ lãnh đạo mới.

Việc sử dụng 5 kiểu nhà lãnh đạo có thành công rực rỡ cũng tạo ra 5 cấp bậc doanh nghiệp. Ví dụ, nhà sản xuất bia Heineken và công ty công nghệ Philips đã thành công thông qua nghiên cứu và đổi mới. Các nhà sáng lập là các nhà lãnh đạo cấp 5 điển hình, những người đã để lại danh tiếng tốt nhờ sự cống hiến của họ.

TÍCH LŨY

Tăng trưởng từ cấp độ này sang cấp độ khác sẽ diễn ra chậm nhưng đều đặn. Tuy nhiên điều quan trọng là phải bắt đầu ở cấp độ đầu tiên; từ đó các nhà lãnh đạo có thể phát triển và cải tiến từng ngày, cho phép họ tiến bước tới cấp độ tiếp theo. Tất cả các cấp được xây dựng trên nền tảng của nhau và do đó phải tích lũy từng chút một. Một nhà lãnh đạo vẫn sẽ sử dụng các kỹ năng anh ta có ở cấp 2 sau khi đạt đến cấp độ 3. Chỉ khi nào anh ấy đạt hiệu quả ở cấp độ thứ 2, anh ta mới có thể bước lên cấp 3. Bằng cách này, không có kiến ​​thức hoặc kinh nghiệm nào bị mất và người lãnh đạo có thể tiếp tục cải thiện bản thân.

Mỗi chúng ta khi sinh ra trên đời đều mang một sứ mệnh riêng. Chúng ta vừa là nhà lãnh đạo, vừa là người hành động để hoàn thành sứ mệnh đó. Tìm hiểu về sứ mệnh lãnh đạo giúp chúng ta hiểu hơn về bản thân, đồng thời, khám phá thêm nhiều ẩn số mới trong quá trình xây dựng và phát triển doanh nghiệp của mình. 5 cấp độ lãnh đạo được đưa ra bởi John Maxwell sẽ khiến bạn phải bất ngờ về tầm ảnh hưởng của nó.

1. Nhà lãnh đạo là gì theo John Maxwell

1.1. Đôi nét về John Maxwell

John Maxwell được biết đến với vai trò là nhà sáng lập tập đoàn INJOY. Tập đoàn này mang trên mình sứ mệnh tìm kiếm, khơi dậy tố chất cá nhân và tiềm năng lãnh đạo bên trong con người bạn.

John Maxwell là tác giả của nhiều đầu sách nổi tiếng theo thống kê của New York Times hay Business Week. Những điều ông nói đều rất thực tế với đời sống con người. Ông luôn muốn tìm kiếm sự đột phá trong cách nghĩ, cách sống, cách làm để tập trung phát triển thành người có tố chất lãnh đạo.

Nếu bạn là tín đồ yêu thích tư tưởng của John Maxwell, hẳn bạn đã nhẵn mặt với nhiều tự sách như Phát triển kỹ năng lãnh đạo, Để hôm nay trở thành kiệt tác…

1.2. Định nghĩa nhà lãnh đạo theo John Maxwell

Suốt nhiều thế kỷ qua, khi con người bắt đầu thành lập ra nhiều tổ chức, doanh nghiệp, lợi ích luôn phải được đặt lên hàng đầu. Nhưng để làm được điều đó, bạn cần rất nhiều yếu tố. Trong đó, quan trọng nhất vẫn là tố chất của người lãnh đạo.

Thậm chí, có nhiều người đã đưa ra hoài nghi về năng lực lãnh đạo của mình khi không mang lại lợi ích cho tổ chức, doanh nghiệp. Và rồi, John Maxwell đã đưa ra một cái nhìn mới về nhà lãnh đạo.

*

Theo đó, John Maxwell cho rằng nhà lãnh đạo là người có khả năng gây ảnh hưởng. Ảnh hưởng ở đây đơn thuần là việc lời nói, cử chỉ và hành động của bạn có thể làm thay đổi nhận thức của người khác. Một nhà lãnh đạo chân chính cần đảm bảo được ba yếu tố quan trọng. Đó là khả năng tạo tầm nhìn, khả năng truyền cảm hứng và khả năng gây ảnh hưởng. 

Bản thân mỗi người khi sinh ra đã là nhà lãnh đạo của riêng mình. Họ có sẵn những tố chất đó, nhưng lại chưa biết khai thác đúng cách. Bởi lẽ đó, các nhà nghiên cứu đã đưa ra 5 cấp độ lãnh đạo để giúp con người đánh giá về khả năng lãnh đạo, hiểu và tìm cách gia tăng cấp độ ảnh hưởng.

2. 5 Cấp độ lãnh đạo của John Maxwell

5 cấp độ lãnh đạo được John Maxwell trình bày từ cao đến thấp và nó thể hiện đặc điểm riêng của một nhà lãnh đạo tài ba. Hãy cùng trunghocthuysan.edu.vn tìm hiểu kỹ hơn về đặc điểm của từng cấp độ và nắm rõ được bản thân đang ở đâu trong thang đo cấp độ này nhé.

*

2.1. Cấp độ 1: Bàn về chức vụ hay quyền hành

Bạn đang đứng ở đâu? Bạn nắm trong tay quyền năng gì? Nhiều người thường coi nhẹ vấn đề này, và lý lẽ của họ chính là miễn mình nói đúng thì ai cũng nghe. Nhưng thực tế không phải vậy. Và triết lý của nhà lãnh đạo không cho phép bạn nghĩ như vậy.

Trong 5 cấp độ lãnh đạo, chức vụ là cấp độ thấp nhất, cơ bản nhất mà mỗi nhà lãnh đạo cần đạt được. Nhà lãnh đạo sử dụng quyền năng của mình để buộc cấp dưới phục tùng mọi mệnh lệnh mà mình đưa ra. John Maxwell nói rằng: “Ảnh hưởng của lãnh đạo không được mở rộng vượt qua ranh giới công việc của người lãnh đạo. Người lãnh đạo ở càng lâu tại cấp độ này càng có thể có được những lợi ích cá nhân nhưng sự tín nhiệm của nhân viên lại càng giảm”. Khi bạn là sếp, là cấp trên, ai cũng đều nghe theo chỉ thị của bạn. Nhưng nếu bạn xem đây là công cụ để điều khiển người khác, chắc chắn rằng, tầm ảnh hưởng mà bạn đang cố gắng xây dựng không bao giờ hình thành.

2.2. Cấp độ 2: Nhường chỗ cho sự cho phép

Giờ đây, mỗi quyết sách do nhà lãnh đạo đưa ra không chỉ dựa trên chức vụ, quyền hạn của mình nữa. Họ học cách lắng nghe, chia sẻ với những người cộng sự của mình. Sự quan tâm, tôn trọng những đóng góp mà nhân viên đưa ra góp phần thúc đẩy mối quan hệ giữa sếp và nhân viên.

Một khi mối quan hệ trong một tập thể được xây dựng tốt, không khí làm việc sẽ trở nên dễ chịu hơn. Mỗi cá thể riêng biệt trong đó nhìn nhận được việc họ nên làm và lợi ích mang lại cho họ. Họ cố gắng làm tốt phần việc của mình để khẳng định giá trị bản thân. Nhờ đó, năng suất công việc sẽ tăng lên nhiều lần.

Tuy nhiên, đừng quá tin rằng nếu như chúng ta cố gắng xây dựng mối quan hệ tốt với đồng nghiệp thì kết quả sẽ tích cực hơn. Ngược lại, nhân viên lại càng cho rằng bạn đang trao cho họ niềm thương cảm không đáng có.

2.3. Cấp độ 3: Quá trình sản xuất

Tại sao 5 cấp độ lãnh đạo lại đề cập đến sản xuất? Đây được xem là giai đoạn nhà lãnh đạo tạo ra năng suất lao động cao. Nói cách khác, chính họ tự phá bỏ lớp vỏ bọc về quyền hành, chức vụ. Họ hòa mình vào tập thể chung, cùng nhau cố gắng vì mục đích nhất định. Cùng nhau tạo ra giá trị cốt lõi cho doanh nghiệp.

Cấp độ càng cao, tầm vóc của nhà lãnh đạo càng lớn. Cấp độ 3 đòi hỏi người thực hiện phải thật nhiệt thành, dám xả thân vì nó.

Thực tế cho thấy, có nhiều người không thể sản xuất ra kết quả, dù rằng họ đã trải qua cấp 1 và cấp 2 một cách tuyệt vời. Nguyên nhân có thể bắt nguồn từ việc bạn chưa thực sự hòa mình vào tập thể. Bạn thiếu một chút cố gắng và nỗ lực, hay đơn giản chỉ là bạn thiếu đi những kỹ năng làm việc hiệu quả. Tuy nhiên, bạn không thể cứ mãi giẫm chân tại chỗ thể này được. Hãy giẫm đạp lên mọi thứ, vượt qua giới hạn của bản thân để chinh phục nhiều đỉnh cao mới của nhà lãnh đạo nhé

2.4. Cấp độ 4: Tập trung vào phát triển con người

Ở giai đoạn kế tiếp này, chúng ta sẽ chuyển định hướng từ việc cùng đồng hành thành những nhà phát triển. Tại sao phải làm thế ư? Thật đơn giản, bởi con người là yếu tố quan trọng sống còn của bất kì tổ chức nào. Và nếu như không có rèn luyện, kiến thức con người sẽ dần thu hẹp lại. Như vậy thì làm sao có thể tiếp tục gia tăng năng suất lao động cho công ty.

Trong 5 cấp độ lãnh đạo thì việc phát triển con người đòi hỏi những nhà lãnh đạo phải có thời gian, công sức và tiền bạc để tìm ra giải pháp. Người xưa thường nói, con người chỉ phát huy tiềm năng tốt nhất khi được làm điều mình thích. Hiểu nôm na thì, mỗi người sẽ có những tố chất riêng. Và sức sáng tạo mạnh mẽ nhất cũng được đặt ở đó. Do vậy, nhà lãnh đạo hãy tạo điều kiện cho những người làm việc phù hợp với khả năng của mình.

Suy cho cùng, phát triển con người không chỉ mang lại giá trị tốt đẹp hơn cho công ty. Nhân viên cũng sẽ đánh giá cao và thầm cảm phục người đã mang cho mình cơ hội đó. Đây mới là thành công mà một nhà lãnh đạo giỏi cần hướng tới.

2.5. Cấp độ 5: Đạt đến đỉnh cao của lãnh đạo

Sau khi áp dụng mọi chiến thuật từ dễ đến khó, nhà lãnh đạo đạt được đến cảnh giới cao nhất. Ở cấp độ này, nhà lãnh đạo cần có kỹ năng phản xạ tốt và một chút tố chất bẩm sinh.

Nhà lãnh đạo cấp 5 thường là người tầm ảnh hưởng rất lớn, vượt xa phạm vi của một công ty, doanh nghiệp nhỏ. Họ biết tận dụng những điểm mạnh của mình, đồng thời, hạn chế lộ ra những thiếu sót không đáng có. 

Càng ở cấp độ cao, nhà lãnh đạo càng nỗ lực gấp nhiều lần để thành công. Đừng xem đỉnh cao là nấc thang để ghé ngủ qua cơn say. Thay vào đó, hãy hành động để đỉnh cao mãi không bao giờ bị xói mòn.

3. Những yếu tố tạo nên một nhà lãnh đạo giỏi

Theo bạn, điều gì tạo nên nhà lãnh đạo giỏi? Và đây là câu trả lời. Nhà lãnh đạo giỏi cần hội tụ nhiều yếu tố. Trong đó, có 5 yếu tố tiên quyết để phác họa chân dung nhà lãnh đạo. Và tất cả những thứ này đều dựa trên 5 cấp độ lãnh đạo chúng ta đã tìm hiểu ở trên.

*

Nhà lãnh đạo giỏi biết cách đào tạo người khác

Nhà lãnh đạo giỏi trước hết phải là người có năng lực xuất trúng, hiểu đúng, đủ, sâu lĩnh vực và mình dẫn dắt. Họ biết cách huấn luyện cho những chiến binh của mình ngày càng trở nên xuất chúng hơn.

Nhà lãnh đạo giỏi sẽ là người mở ra con đường, vạch rõ hướng đi cho nhân viên của mình. Họ sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm cho người khác với mong muốn tạo thành một tập thể gắn kết, xây dựng văn hóa doanh nghiệp tốt đẹp.

Sẵn sàng giao việc cho nhân viên

Nhà lãnh đạo giỏi không phải lúc nào cũng ôm tất cả mọi việc vào người. Sau đó lại phân bổ cho nhân viên cấp dưới. Đây là cách lãnh đạo vô cùng thụ động.

Thay vào đó, nhà lãnh đạo xuất chúng sẽ sẵn sàng giao việc cho nhân viên. Không sợ rằng họ làm sai. Thay vào đó, hãy học cách tin tưởng và tạo động lực cho nhân viên hoàn thành nhiệm vụ. Bạn biết đấy, khả năng của con người là có hạn. Nhưng nếu mỗi người đóng góp một chút công sức, hẳn rằng công việc của mình sẽ thật suôn sẻ biết bao.

Nhìn nhận vấn đề dựa trên kết quả công việc

Mục tiêu hướng đến mà mỗi doanh nghiệp đặt ra thường cao hơn nhiều lần so với khả năng thực tế. Nhân viên cảm thấy ngộp thở với suy nghĩ này. Khi đó, nhà lãnh đạo hãy cùng nhân viên ngồi lại, nhìn nhận khả năng đồng thời đưa ra cách mang lại kết quả lại càng quan trọng.

Quan tâm đến nhân viên nhiều hơn

Doanh nghiệp của bạn hoạt động có tốt không là nhờ vào bộ máy nhân viên. Bạn nên hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng của nhân viên thay vì cứ chăm chăm xem nhân viên sẽ đưa lại lợi ích nào cho công ty. 

Trong tầm nhìn chiến lược của công ty, kế hoạch đào tạo, chương trình ngoại khóa gắn kết nhân viên phải luôn được đầu tư chú trọng.

Xem thêm: Cách Làm Bánh Donut Bằng Lò Nướng Ngon Khó Cưỡng, Cách Làm Bánh Donut Với Lò Nướng Đơn Giản Tại Nhà

3. Tạm kết 

5 cấp độ lãnh đạo của tác giả John Maxwell đã giúp chúng ta hiểu hơn về chân dung của một nhà lãnh đạo xuất chúng. Bạn đang ở cấp độ nào? Dù thế nào đi nữa, hãy cứ cố gắng hoàn thiện mình mỗi ngày. Để trở thành nhà lãnh đạo xuất chúng cần phải bỏ ra nhiều thời gian và công sức. Hãy cứ tự tin và kiên định với lựa chọn của mình nhé.