Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh · Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh


*


Thiếu máu do thiếu sắt là một trong những loại thiếu máu thường gặp, có nguy cơ gặp phải ở bất kỳ ai, đặc biệt là các đối tượng như:

Phụ nữ mang thai và cho con bú có cầu sắt tăng cao. Phụ nữ bị rong kinh, ra máu kinh nguyệt nhiều bất thường. Người bị viêm loét dạ dày, thực quản hay ruột non, thỉnh thoảng có thể do ung thư xảy ra ở đường tiêu hóa. Người bị xuất huyết tiêu hóa trong các trường hợp nhiễm giun, sán hay trĩ. Người lạm dụng hoặc dùng thuốc kháng viêm NSAIDs (ibuprofen, naproxen) sai cách.


Chỉ định điều trị: Sau cắt đoạn dạ dày Viêm teo niêm mạc dạ dày Viêm ruột mạn tính Phụ nữ có thai hoặc cho con bú hoặc đang bị rong kinh Các bệnh lý liên quan đến xuất huyết tiêu hóa như trĩ, nhiễm giun móc,…

Tác dụng không mong muốn

Một số người gặp phải tác dụng phụ khi uống viên sắt như:

Táo bón hoặc tiêu chảy Đau bụng Ợ nóng Cảm thấy mệt mỏi Tiêu phân đen

Để làm giảm các tác dụng khó chịu này, bạn có thể uống viên sắt cùng hoặc sau bữa ăn. Lưu ý, không nên tự ý ngưng uống viên sắt khi gặp phải các triệu chứng mà hãy trao đổi với bác sĩ điều trị để có biện pháp đối phó.


Chống chỉ định

Thuốc điều trị thiếu máu như viên sắt không được dùng cho người mẫn cảm, người bị thiếu máu do tan máu; trẻ em dưới 12 tuổi hoặc người già không được dùng dạng viên mà chỉ được sử dụng dạng siro.

Bạn đang xem: Bị thiếu máu uống thuốc gì

Thiếu máu uống thuốc gì? Vitamin B12 và acid folic (vitamin B9)

*

Vitamin B12 và vitamin B9 là hai loại vitamin nhóm B đóng vai trò quan trọng trong nhiều phản ứng chuyển hóa của cơ thể, nhất là phản ứng tạo ADN. Thiếu hụt hai loại vitamin này dễ dẫn đến thiếu máu hồng cầu to.

Đây là những vitamin cơ thể người không thể tự tổng hợp, do đó tình trạng cơ thể thiếu máu do thiếu hụt vitamin B12 hay vitamin B9 dễ dàng xảy ra nhất là khi:

Chế độ dinh dưỡng nghèo nàn không cung cấp vitamin B12 và vitamin B9 cho cơ thể. Một số loại thuốc, bao gồm thuốc chống co giật và thuốc ức chế bơm proton (PPI), có thể ảnh hưởng đến lượng vitamin B9 và B12 mà cơ thể hấp thụ.

Chỉ định

Vitamin B12 thường được chỉ định dùng làm thuốc điều trị thiếu máu trong các trường hợp thiếu máu hồng cầu to, viêm và đau dây thần kinh, dự phòng thiếu máu ở người bị cắt dạ dày hoặc viêm ruột mạn. Ngoài ra có thể kết hợp với các vitamin khác trong các trường hợp cơ thể suy nhược, suy dinh dưỡng, phụ nữ có thai, cho con bú. Tương tự như vitamin B12, vitamin B9 cũng cần bổ sung trong các trường hợp điều trị và dự phòng thiếu máu, nhất là thiếu máu hồng cầu to.


Chống chỉ định

Thuốc không nên dùng cho bệnh nhân ung thư khi chưa có chỉ định từ bác sĩ, người mẫn cảm với thuốc.

Chất kích thích tạo hồng cầu (ESAs): thuốc điều trị thiếu máu cho người bệnh thận

*

Erythropoietin (EPO) – một hormone được sản sinh tại thận và được ví như một “sứ giả hóa học” đưa ra tín hiệu tăng sinh tế bào hồng cầu cho tủy xương, để giúp cho mô và các cơ quan hoạt động khỏe mạnh.

Tuy nhiên, nếu bạn mắc các bệnh về thận, mức EPO của cơ thể sẽ giảm thấp khiến cho lượng hồng cầu giảm và sinh ra thiếu máu (hay thường gọi là thiếu máu do bệnh thận). Hiện nay, chất kích thích tạo hồng cầu (ESAs) là thuốc điều trị thiếu máu được sử dụng trong trường hợp này với cơ chế thay thế vai trò của EPO để kích thích sản sinh hồng cầu cho cơ thể. Trong liệu trình sử dụng thuốc điều trị thiếu máu này, sắt cũng thường được bổ sung để đảm bảo mang lại hiệu quả điều trị tối ưu nhất.

Lưu ý: chỉ dùng ESAs khi có chỉ định từ bác sĩ.

Bác sĩ sẽ kê đơn kết hợp hoặc riêng lẻ các thuốc điều trị thiếu máu kể trên cá nhân hóa theo từng người. Vì thế, khi có các dấu hiệu thiếu máu tốt hơn hết bạn nên đi khám bác sĩ để được kiểm tra và điều trị phù hợp nhé!

Thiếu máu là tình trạng giảm số lượng hồng cầu, huyết sắc tố xuống dưới mức bình thường so với người khỏe mạnh cùng tuổi và cùng giới. Ở người Việt Nam trưởng thành, số lượng bình thường của hồng cầu là: 3,87 – 4,91 x 1012/l ở nữ và 4,18 – 5,42 x 1012/l ở nam giới.

Nguyên nhân gây thiếu máu

Có nhiều nguyên nhân gây thiếu máu nhưng có 3 nguyên nhân chính là:

– Sự phá hủy quá mức của tế bào hồng cầu.

– Mất máu.

– Sự sản sinh không đủ tế bào hồng cầu.

Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác như rối loạn di truyền, dinh dưỡng (thiếu sắt, thiếu vitamin), bệnh truyền nhiễm, một số dạng ung thư hay dược phẩm, độc chất.

Thiếu máu cấp tính thường do chấn thương, phẫu thuật, được giải quyết bằng truyền máu.

Thiếu máu mạn tính có thể do tủy xương hoạt động kém, cơ thể bị thiếu hụt các thành phần để sản sinh ra hồng cầu và huyết sắc tố như sắt, vitamin B12, B6, B2, acid folic.

Nguyên nhân là cơ thể giảm hấp thu hoặc tăng sử dụng, tăng thải trừ các chất này. Một số bệnh gây thiếu máu: giun móc, trĩ, phụ nữ rong kinh, mang thai, sau đẻ và nuôi con bú…


*

Thường xuyên đau đầu, hoa mắt, chóng mặt có thể là biểu hiện của thiếu máu


Thiếu máu do sự phá hủy tế bào hồng cầu: Xảy ra khi các tế bào hồng cầu bị phá hủy sớm (bình thường chu kỳ sống của tế bào hồng cầu là 120 ngày) và tủy xương không thể sản sinh các tế bào máu mới đáp ứng kịp nhu cầu của cơ thể.

Nguyên nhân: một số bệnh truyền nhiễm, một số kháng sinh hoặc dược phẩm khác có thể gây ra bệnh này.

Thiếu máu do tan máu miễn dịch: hệ miễn dịch nhận dạng nhầm các tế bào hồng cầu là những thành phần từ bên ngoài vào và phá hủy chúng.

Ngoài ra còn có thể do khiếm khuyết di truyền ở các tế bào hồng cầu như: bệnh hồng cầu hình liềm, bệnh do thiếu men Glucose-6-phosphate dehydrogenase (G6PD). Hai bệnh này hay gặp ở châu Phi, Địa Trung Hải, Ấn Độ…

Thiếu máu do mất máu: Do bị chấn thương, phẫu thuật hay các vấn đề trong khả năng đông máu. Chị em phụ nữ nếu bị kinh nguyệt nhiều hoặc kéo dài (rong kinh), bệnh trĩ, mất máu nhiều khi sinh đẻ, sảy thai, xuất huyết tiêu hóa… cũng có thể gây thiếu máu. Nên truyền máu bổ sung khi có chỉ định.

Thiếu máu do thiếu sắt: Đây là nguyên nhân thường gặp nhất. Sắt là yếu tố quan trọng để sản sinh hemoglobin tạo hồng cầu. Thiếu máu do thiếu sắt có thể ảnh hưởng tới trẻ ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất ở trẻ dưới 2 tuổi.

Thiếu nữ trong tuổi dậy thì cũng có nguy cơ cao mắc bệnh thiếu máu do kinh nguyệt mất máu hàng tháng đòi hỏi tăng lượng sắt tiêu thụ nên bổ xung trong chế độ ăn hàng ngày.

Biểu hiện lâm sàng của thiếu máu do thiếu sắt là: cơ thể yếu, mệt mỏi, xanh xao thậm chí lòng bàn tay, bàn chân vàng bệch…

Các thuốc chữa thiếu máu

Khi bị thiếu máu, người bệnh có thể sử dụng một số loại thuốc sau:

Sắt

Bổ sung cho phụ nữ mỗi ngày 15mg chất sắt, nam giới chỉ cần 10mg/ngày. Phụ nữ mang thai cần bổ sung chất sắt nhiều hơn so với bình thường vì chất sắt cần thiết cho cơ thể người mẹ, tốt cho sự phát triển của cơ và các tế bào hồng cầu của bào thai.


*

Khi bị thiếu máu người bệnh cần bổ sung sắt để tái tạo hồng cầu


Chị em nên dùng bổ sung viên vitamin có chứa chất sắt để thay thế lượng sắt bị mất đi trong thời kỳ kinh nguyệt, trước và sau khi sinh con hoặc trong trường hợp bị mất máu nhiều.

Trên thị trưòng có bán nhiều dạng viên sắt mà thành phần là sắt sunfat, sắt oxalat, sắt gluconat… Ta nên dùng đường uống các chế phẩm chứa sắt khi no để tránh kích thích đường tiêu hóa. Chú ý liều lượng phải theo đúng chỉ định của bác sĩ vì quá liều sẽ bất lợi.

Có thể phòng ngừa và điều trị thiếu máu do thiếu sắt bằng cách ăn nhiều thức ăn giàu chất sắt như: gan, tim, trứng, giá đậu, hoa quả, bông cải xanh…

Vitamin B12

Đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa của tế bào đặc biệt là sự nhân lên của DNA. Nguồn vitamin B12 được đưa vào trong cơ thể chủ yếu qua thức ăn. Những thức ăn giàu vitamin B12 như thịt, cá, trứng, gan…

Tình trạng thiếu hụt vitamin B12 thường gặp ở những người bị rối loạn tiêu hóa, bệnh dạ dày… Người bị thiếu máu do thiếu vitamin B12 nên được điều trị bằng việc tiêm bắp vitamin B12 theo chỉ định của bác sĩ.

Acid folic

Đây là tác nhân quan trọng trong quá trình tạo máu. Hàng ngày, nhu cầu người lớn cần 25-50mcg acid folic.Thức ăn từ rau xanh, thịt, trứng, gan, men bia là nguồn cung cấp chủ yếu chất này.

Ngoài ra một số nguyên tố vi lượng khác cũng cần cho sự tạo máu như vitamin B6, vitamin B2 cũng làm tăng sinh số lượng hồng cầu và huyết sắc tố trong máu.

Thuốc chữa thiếu máu có nhiều loại đang có trên thị trường nhưng khi dùng nên có sự chỉ định của bác sĩ, nên tuân thủ đúng tránh hiện tượng tự đi mua về dùng theo sự mách bảo của người này hay người khác.

Xem thêm: Điểm chuẩn đại học hutech 2020, điểm chuẩn năm 2020 của trường đh công nghệ tphcm

Tốt nhất là phòng bệnh hơn chữa bệnh bằng cách bổ sung bằng chế độ ăn hợp lý, có đầy đủ dinh dưỡng, các vitamin và các yếu tố vi lượng cho cơ thể. 

Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/Benhvien
Hong
Ngoc/